Nederlandse Familienamenbank

Borst

Borst, de
Borst, van den / der
Bors
Borsten
Borest

verklaring:
1. Bijnaam in verband met de betekenis borst = 'jongeling, jonkman, kameraad'.
2. Ontlening aan een toponiem. Mogelijk op basis van bors = 'gagel, moerasrozemarijn', met een t-suffix ter aanduiding van collectief meervoud. Maar bors is ook een oud woord voor de diernaam 'beer'.
3. Fysieke bijnaam in verband met de hedendaags gebruikelijke betekenis van het woord borst, misschien voor iemand met een brede of een harige borst.

Citeren:
Leendert Brouwer, 'Borst', in: Nederlandse Familienamenbank = CBG Familienamen, Amsterdam, Meertens Instituut / Den Haag, CBG Centrum voor familiegeschiedenis, 2000...

kenmerken:

specifieke componenten:

geen affix

betrekking

• Het is reeds van oudsher een gebruik geweest om twee personen die dezelfde naam droegen van elkaar te onderscheiden met een bijnaam, ontleend aan de specifieke betrekking of verwantschap tussen deze personen. Had een vader die bijvoorbeeld Karel Jansz. heette zijn zoon ook Karel genoemd, dan kreeg die vader na verloop van tijd ter onderscheiding de bijnaam Karel de Vader en de zoon kreeg de bijnaam Karel de Zoon. Of ook, als oom en neef dezelfde naam droegen, dan gaf men aan laatstgenoemde wel de bijnaam de Neef. Andere soortgelijke benamingen, zoals Vondeling, Bastaard, Voogd, Jongeling, Grijsaard, Vriend, Buurman, enz. aan de betrekkingen of verhoudingen van de mensen onderling ontleend, werden eveneens als bijnamen gegeven. Veel van die bijnamen zijn van vader op zoon overgegaan en vaste toenamen geworden. Men moet zich bij de naam De Vader voorstellen dat een later kind van Karel de Vader tevens diens bijnaam heeft overgenomen, bijvoorbeeld Jan Karelsz de Vader [Winkler-1885, p 433: Geslachtsnamen ontleend aan de verwantschap en de onderlinge betrekkingen der menschen].
• "Ik ben Kara's oom, de man van zijn moeders zuster. Maar anderen noemen mij ook Oom. Kara's moeder had destijds gewild dat Kara mij zo noemde, en uiteindelijk noemde niet alleen hij, maar iedereen mij zo" [Orhan Pamuk, Ik heet Karmozijn, Amsterdam / Antwerpen 2001, p 35 (oorspronkelijke Turkse uitgave: Istanbul 1998)].
• [Nieuwsbrief Meertens Instituut, april 2015, naar aanleiding van een publieksvraag betreffende de naam Dirkzwager: http://www.meertens.knaw.nl/cms/nl/nieuws-agenda/nieuwsbrief/vraag-van-de-maand/144772-vraag-van-april-2015].

afkortingen en bibliografische notaties: