Nederlandse Familienamenbank

verklaring:
Frans Debrabandere heeft geprobeerd om deze Tholense achternaam vanuit Vlaanderen te verklaren. Het zou misschien via de in Vlaanderen geattesteerde vorm Elebaers een vervorming van het patroniem Elbers betreffen. Of is het van oorsprong een -bos-toponiem, bijvoorbeeld Eylenbosch (Heylenbosch), eveneens in Vlaanderen te vinden? In dat geval zou men ook kunnen denken aan een ontwikkeling uit Edelenbos, een Nederlandse naam. Maar dat bos door baas is vervangen is niet erg waarschijnlijk, te meer daar de achternaam, zo kan men uit de genealogie opmaken, werkelijk op Tholen is ontstaan. Zou Winkler in zijn Nederlandsche geslachtsnamen uit 1885 toch gelijk hebben als hij de naamsverklaring van Elenbaas baseert op het gebruik van het woord elenbaas door Brederode? In één van zijn blijspelen liet Gerbrand Bredero elenbaas rijmen op het woord geraas aan het einde van de voorgaande versregel. Door marktkraamsters werd met 'elenbaas' een heerschap aangesproken; het is een samentrekking van 'edele baas'. Als achternaam is Elenbaas derhalve mogelijk van origine een bijnaam voor iemand die voor zo'n edele baas werd aangezien, zoals de familienaam Baas an sich naast verschillende andere mogelijkheden ook zo'n type bijnaam zou kunnen zijn geweest. Het Instituut voor de Nederlandse Taal, waar diverse woordenboeken samengesteld en geïntegreerd ontsloten zijn, heeft echter geen ingang op het woord 'elenbaas'. Het woord elenbaas was hier dus helaas onbekend.

Citeren:
Leendert Brouwer, 'Elenbaas', in: Nederlandse Familienamenbank = CBG Familienamen, Amsterdam, Meertens Instituut / Den Haag, CBG Centrum voor familiegeschiedenis, 2000...

kenmerken:

persoonstype

patroniem

adresnaam

vormverandering

Veel voornamen die aan de basis van patroniemen liggen worden verklaard in de
Nederlandse Voornamenbank