Nederlandse Familienamenbank

verklaring:
De familienaam Van Wijk betekent dat de voorouders die deze naam gekregen en aangenomen hebben uit een plaats kwamen die als Wijk bekend stond. Dan is het vervolgens de kunst om er langs genealogische weg achter te komen welk Wijk werd bedoeld, want er zijn meer plaatsen die zo heten en er zijn bovendien talloze samengestelde plaatsnamen met het bestanddeel -wijk die in theorie ook aan de basis van de familienaam gelegen kunnen hebben. Vergelijk Van Rijswijk, Van Ewijk, Van Heeswijk, Oosterwijk, Klootwijk, Vreeswijk, Muilwijk, Stolwijk (met de daaruit samengetrokken familienaam Stolk!) en Van Katwijk om de meest voorkomende familienamen bij samengestelde plaatsnamen met -wijk te noemen.
Het zelfstandig naamwoord wijk komt van het Latijnse vicus = 'nederzetting, hoeve'. In de moderne tijd is een wijk een woonwijk van een stad. We kennen het woord wijk in toponiemen echter ook met de betekenis '(zij)vaart, inham'.
In de eerste plaats komt in ieder geval de stad Wijk bij Duurstede als denotatum in aanmerking, oftewel de wijk bij de historische zwaar bevochten handelsnederzetting Dorestad aan de Nederrijn die ten slotte in de Vinkingtijd in verval is geraakt. Eeuwen later vestigde de hoefsmid Cornelis Gijsbertsz van Wijck zich vanuit Wijk bij Duurstede in Leiden, waar hij in 1626 in het huwelijk trad. Jan Brantsen van Wijk, in 1668 nog in Wijk bij Duurstede woonachtig, trouwde in 1702 in Rhenen.
Maar ook uit de voormalige heerlijkheid Wijk bij Aalburg in het Land van Heusden en Altena zijn families met de naam Van Wijk afkomstig. We zien daar reeds in de 14e eeuw ene Jan (...) Gerdeszoon van Wiic optreden. In 1531 was Arnt van Wijck op ten Bergh er gevestigd. De 'sjieke' uitvoering met -ck (Van Wijck) resteert uit oude naamsvermeldingen en zou fraai bij een heerlijkheid of landgoed passen. Een gewone Vlaamse naamvorm met oude -ck-spelling is Van Wijck niet; in België komt Van Wijck of Van Wyck nauwelijks voor; wel iets meer de aaneen geschreven namen Vanwijck en Vanwyck.
Bij de meer in het noordoosten van Nederland voorkomende naamsvariant Van der Wijk horen mogelijk de plaats De Wijk in de Drentse gemeente De Wolden of het gehucht De Wijk in het Groningse Westerkwartier, terwijl hier De Wijk als waternaam ook van toepassing kan zijn.
Lieden die uit Wijk aan Zee in Noord-Holland kwamen werden Wijker genoemd.

Citeren:
Leendert Brouwer, 'Van Wijk', in: Nederlandse Familienamenbank = CBG Familienamen, Amsterdam, Meertens Instituut / Den Haag, CBG Centrum voor familiegeschiedenis, 2000...

kenmerken:

herkomstnaam

specifieke componenten:

van